Baćkowice

POŁOŻENIE BAĆKOWIC

Baćkowice to mała miejscowość w Górach Świętokrzyskich
leżąca przy trasie Kielce - Opatów.
Baćkowice na mapie

 

HISTORIA BAĆKOWIC

Baćkowice, nazywane też w minionych wiekach Baczkowicami, leżą przy głównej drodze Kielce - Lublin. W okresie średniowiecza miejscowość ta należała do biskupstwa włocławskiego. "Liber Beneficiorum" podaje, że już w XV wieku istniała tutaj parafia, filia pobliskiego Łagowa.
Kościół parafialny w Baćkowicach
W XIX wieku były Baćkowice "wsią rządową, donacyą" i jak nadmienia "Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" - w 1827 roku były tu tylko 32 zagrody, zamieszkiwane przez 283 osoby. U schyłku XIX wieku osada znacznie się powiększyła. Urząd gminy znajdował się w pobliskim Wszachowie, a najbliższy budynek poczty - w Łagowie. W dziejach miejscowości zapisały się starcia wojsk austro - węgierskich i rosyjskich w 1914 roku. Rozwój wsi w okresie międzywojennym, związany był z działalnością ks. Romualda Górskiego, założyciela Kasy Stefczyka i mleczarni. Ołtarz w kościele parafialnym w Baćkowicach
Najcenniejszym zabytkiem Baćkowic jest murowany kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja, pochodzący z lat 1866 - 68. Świątynia została wzniesiona na miejscu pierwotnej, drewnianej, istniejącej jeszcze w czasach Długosza ( około 1470 roku ), a następnie nowszej, też drewnianej z 1599 roku. Wnętrze, restaurowane u progu XX wieku mieści neogotycki ołtarz główny z XV - wieczną figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz barokowy krucyfiks, przypuszczalnie z końca XVII wieku. Uwagę zwraca marmurowe epitafium syna i córki Kunowskiego zmarłych w 1614 roku. Szkoła

Gmina Baćkowice położona jest w środkowo - wschodniej części województwa świętokrzyskiego. Razem z ośmioma innymi gminami tworzy powiat opatowski. Terytorium gminy przecina ruchliwa trasa samochodowa Kielce - Sandomierz. Teren gminy Baćkowice rozpościera się wzdłuż Jeleniowskiego Parku Krajobrazowego, skąd wiodą szlaki turystyczne łączące Góry Świętokrzyskie z Wyżyną Sandomierską. Położenie gminy na południowo-wschodnich skłonach Gór Świętokrzyskich, gdzie spadki terenu dochodzą do 20% czynią ją wyjątkowo malowniczą z licznymi dolinami i wąwozami.

Podłoże gminy Baćkowice to głównie less, piaski pylaste całkowite i niecałkowite, pyły wodnego pochodzenia, gliny zwałowe i rędziny dewońskie. Dodatkowo gleby brunatne dzięki swoim właściwościom fizyczno-chemicznym i pojemności wodnej zapewniają rolnikom dobre zbiory. Na obrzeżach gleb brunatnych niewielkie powierzchnie zajmują gleby bielicowe. Występują tu również czarnoziemy tj. gleby żyzne bogate w składniki pokarmowe.

Przez teren gminy przebiega dział wodny pomiędzy rzekami: Czarną Staszowską a Koprzywianką.
U podnóża Gór Świętokrzyskich na południowych stokach Góry Witosławskiej i Wesołówki znajdują się źródła rzeki Koprzywianki.
Na terenie gminy znajduje się 3.602 ha gruntów zmeliorowanych oraz 87 km rowów i cieków melioracyjnych. Dzięki temu umożliwione jest odprowadzanie nadmiernej ilości wód opadowych, które nasiliły się w ostatnich latach. Po przeprowadzeniu inwestycji kompleksowej melioracji podmokłych terenów w latach 70 -tych poprawiła się klasa gleb na II, III i IV klasę.

Na obszarze gminy panuje klimat ostry, wywołany bliskością gór. Występują tu wiatry o kierunku zachodnim; średnia suma opadów to 560 mm; wilgotność powietrza oscyluje w granicach 80%. Okres wegetacji jest długi, bowiem trwa do 205 dni.

Naturalne bogactwo stanowią fragmenty zbiorowisk leśnych Pasma Jeleniowskiego, charakterystyczne dla dawnej Puszczy Świętokrzyskiej. Najwyższe wzniesienie to Szczytniak oraz Góra Jeleniowska.
Do Jeleniowskiego Parku Krajobrazowego należy 1030 ha tj. 10% powierzchni, zaś lasy i grunty leśne zajmują 21% terenu ogółem. Lasy państwowe obejmują 2.005 ha. Stanowią one własność Skarbu Państwa i pozostają pod nadzorem Nadleśnictwa Łagów i Nadleśnictwa Staszów.

Gmina Baćkowice sąsiaduje od wschodu z Gminą Opatów, od zachodu z Gminą Łagów. Natomiast południowe krańce stykają się z Gminą Iwaniska zaś północne z Gminą Waśniów i Gminą Sadowie. Rozległość obszaru ze wschodu na zachód wynosi 5 km a z północy na południe 10 km.

Powierzchnia gminy to 9.625 hektarów.

Historia
Baćkowice, zwane niegdyś Boczkowicami wg legendy nazwę swoją otrzymały od licznych stad bocianów osiedlających się na tych terenach.
W średniowieczu Baćkowice należały do biskupstwa włocławskiego. Za czasów Długosza w XV wieku wzniesiony był tutaj drewniany kościół parafialny p.w. św. Mikołaja.
Klasztor Benedyktów na Łysej Górze był właścicielem gruntów pobliskich Modliborzyc, gdzie w roku 1470 wzniesiono kościół p.w. św. Benedykta.
Podczas potopu szweckiego (1655 -1660) w Modliborzycach rozbił swoje obozowisko król Karol Gustaw i spotkał się z księciem Siedmiogrodu -Jerzym Rakoczym.
W okresie insurekcji kościuszkowskiej (1794) przez Baćkowice przynależne do ziem opatowskich przemaszerowały wojska polskie pod dowództwem gen. Grochowskiego.
W czasie rozbioru ziemie te znalazły się pod zaborem Austrii aż do roku 1809.

Do roku 1918 szkoły w Baćkowicach nie było. Nauczaniem czytania i pisania niewielkich grup zajmował się organista lub pomocnik sekretarza gminnego. Władze powiatowe zgodziły się na wybudowanie szkoły kosztem rządowym. W 1918 roku przysłano do pracy jednego nauczyciela a w 1936 rozpoczęto budowę szkoły drewnianej (siedmioklasowej). W okresie okupacji budynek szkoły został zajęty przez władze niemieckie. W pierwszym roku po wojnie szkoła mieściła się w budynku banku. W 1950 roku powstała pierwsza drużyna harcerska a w 1955r. powstała drużyna harcerska im T. Kościuszki.
W 1948 roku na starych fundamentach wybudowano szkołę drewnianą. Obecny budynek szkoły wybudowano w latach 1968-70.

Po wyzwoleniu ziem polskich po I -szej wojnie światowej od 1928r. w Baćkowicach rozpoczęła działalność Kasa Stefczyka. 10 stycznia 1928 roku powstał Bank Spółdzielczy, którego założycielami byli: ksiądz Romuald Górski, Józef Kaczmarczyk i Stanisław Kwiatkowski. Od 1938r. została uruchomiona Spółdzielnia Mleczarska, skąd słynne ongiś na cały kraj masło wędrowało głównie do Anglii.

Wybuch II -giej wojny światowej a wraz z tym przynależność Baćkowic do Generalnej Guberni Rzeszy Niemieckiej uniemożliwił dalszy rozwój gospodarczy.
W czasie wojny działały tu oddziały organizacji podziemnych takich jak: Bataliony Chłopskie i Armia Krajowa.
Od lipca 1944 roku w wyniku działań wojsk radzieckich zostało spalonych i doszczętnie zniszczonych bardzo wiele osad a ludność w dużej mierze została wysiedlona m. in. do gminy Bogoria i Staszów.
Po wyzwoleniu ludność w większości wróciła na spustoszone i zaminowane tereny i rozpoczęła odbudowę.
Od 6 marca 1945r. organem wykonawczym władz administracyjnych stało się Starostwo Powiatowe w Opatowie a teren obecnej gminy Baćkowice został podzielony na 3 Gromady: Modliborzyce, Piórków i Baćkowice (z siedziba w budynku Banku Spółdzielczego). Baćkowice należały wtedy do woj. kieleckiego.

W roku 1948 została założona Biblioteka Gminna. W swoich zasobach posiadała 300 tomów księgozbioru.
Pierwsza piekarnia w Baćkowicach powstała w 1959 roku, jej założycielem był Stanisław Chyc. W roku 1968 zaczęto budować nową piekarnię, którą ukończono w 1970 roku.
Spółdzielnia Kółek Rolniczych powstała 1 lipca 1973 roku (zgodnie z uchwałą V Krajowego Zjazdu Delegatów Kółek Rolniczych) na bazie byłej filii POM w Baćkowicach, Międzykółkowej Bazy Maszynowej w Modliborzycach i Kółek Rolniczych w Baćkowicach i Piórkowie.
Po reformie podziału terytorialnego w 1975 roku (po likwidacji powiatu opatowskiego) Baćkowice znalazły się w obszarze woj. tarnobrzeskiego.
Kolejna reforma administracyjna kraju w 1999 roku ponownie przyczyniła się do zmian przynależności administracyjnej gminy Baćkowice. Jako jedna z ośmiu gmin stała się częścią terytorium powiatu opatowskiego wchodzącą w skład woj. świętokrzyskiego.